رصدخانۀ ملی ایران مجهز به تلسکوپی بازتابی درمقیاس متوسط و در ردۀ چهار متری خواهد بود که در ایران و با همکاری گروهی از پیشگامان صنعت تلسکوپ در اروپا طراحی و ساخته میشود. هم اکنون طراحی تفصیلی این تلسکوپ در حال اتمام است.

تلسکوپ اصلی رصدخانۀ ملی ایران (INO340) آینه ای به قطر سه متر و چهل سانتیمتر دارد و با وجود اینکه چنین تلسکوپی در جهان، در رده تلسکوپهای متوسط قرار می گیرد، اما قویترین تلسکوپ اپتیکی در ایران و منطقه خواهد بود. تمرکز طراحی و ساخت این تلسکوپ بر رووی توان تفکیک و کیفیت تصویر بالاست که با بهره گیری از فناوری اپتیک فعال مهیا خواهد شد.

هر تلسکوپی، بسته به اهداف علمی که برای آن تعریف شده است، تجهیزات و مجموعه ای از ابزارهای ثبت و سنجش یا آشکارسازها را به همراه دارد که امکاناتی از قبیل ثبت تصویر، طیفسنجی و نورسنجی را برای تلسکوپ فراهم می کنند. در طراحی تلسکوپ ملی ایران چند آشکارساز بسیار پیشرفته و حساس گنجانده شده است تا این تلسکوپ در آینده قابلیت مشارکت فعال در بسیاری از فعالیت های بین المللی را داشته باشد.

 

اپتیک تلسکوپ

رصدخانه ملی ایران مجهز به یک تلسکوپ ریچی-کرتین با نسبت کانونی خود ۱۱ است که میدان دید در حدود ۲۰ دقیقه قوسی را جهت انجام فعالیت های گوناگون نجومی مهیا می کند.
۳ خروجی دیگر این تلسکوپ هر خروجی ۸ دقیقه قوسی از آسمان را پوشش می دهد. آینه اصلی این تلسکوپ، آینه یکپارچه با قطر ۳.۴ متر، ضخامت ۱۸ سانتیمتر و نسبت کانونی ۱.۵ بوده و بنابراین سازه تلسکوپ کم حجم خواهد بود. همین طور، سوراخی به قطر ۷۰ سانتیمتر در مرکز آینه جهت هدایت نور به خارج از تلسکوپ، وجود دارد. سطح بازتاب کننده این آینه، با ظرافتی مثال زدنی ساخته شده و دقتی در حدود ۱ نانومتر دارد. در سطح پشتی آن نیز، تعداد ۶۰ پیستون برای کنترل فعال و خنثی کردن تغییر شکل آینه تحت تاثیر وزن آن تعبیه شده است. آینه ثانویه این تلسکوپ به قطر ۶۰ سانتیمتر، نور بازتاب شده از آینه اصلی را به خارج از تلسکوپ هدایت می کند. حرکت های این آینه نیز توسط یک نگهدارنده ۶ پایه، کنترل می شود. از آن جا که سیستم های اپتیکی ریچی-کرتین، از یک آینه ثانویه هذلولوی برخوردار هستند، این آینه نیز به این شکل طراحی و ساخته می شود.     

سازه و ساختار

مقر تلسکوپ رصدخانه ملی ایران سمتی-ارتفاعی بوده و با دقت ۰.۲ ثانیه قوسی اجرام آسمانی را رهگیری می کند. استفاده از این نوع مقرها، علاوه بر سادگی در طراحی، ساخت و کنترل آن، بار مکانیکی وارده ناشی از تلسکوپ را مستقیما به زمین و زیربنا منتقل می کند. سروو موتورهای تعبیه شده برای حرکت مقر نیز با استفاده از یک سیستم کنترلی فیدبک، کنترل می شوند و حرکت دقیق تلسکوپ را در حین ردیابی اجرام نجومی مهیا می کند.

سیستم کنترلی

سیستم کنترلی تلسکوپ یا TCS، وظیفه کنترل برخی از زیر سیستم ها از جمله سیستم کنترل مقر تلسکوپ (MCS) و سیستم کنترل اپتیک فعال و آینه اصلی (ACS) را دارد. قابل ذکر است که ACS به طور هوشمند و خودکار کنترل می شود در حالی که MCS توسط دستورات و ورودی های داده شده توسط کاربر، عمل می کند.