INO Lens Array

سامانه میدان دید باز INOLA به عنوان اولین آرایه رصدی از تلسکوپ‌های برنامه ریزی شده برای رصدخانه ملی ایران در سال ۱۳۹۷ به بهره‌برداری رسید. این سامانه آرایه‌ای متشکل از چند لنز است که به طور خاص برای مطالعه اجرام با درخشندگی سطحی پایین در طول موج‌های مرئی طراحی شده است. طراحی، ساخت و راه‌اندازی این آرایه توسط تیم توسعه فناوری رصدخانه ملی ایران انجام شده است. INOLA در حال حاضر به سه لنز کانن ۴۰۰ میلیمتر که سطوح عدسی‌های آنها با پوشش فوق العاده نانو ساخته شده‌اند مجهز است و دقت اجزای اپتیکی داخلی آن‌ از مرتبه‌ی زیر طول موج مرئی است. طراحی منحصر به فرد آرایه این امکان را فراهم می‌کند تا با کاهش شدید نور پراکنده شده داخل سیستم اپتیکی و همچنین کاهش بازتاب‌های درونی، ساختارهای بسیار کم نور آشکار شوند. INOLA همچنین می تواند به عنوان ابزار رصدی میدان دید باز به کار گرفته شود و چندین جرم را به طور همزمان رصد کند.

مدهای رصدی

این آرایه برای دستیابی به اهداف علمی در نظر گرفته شده، در سه مد رصدی فعالیت خواهد کرد. مد یا اولویت اول رصد مخصوص به اجرام نجوم دامنه زمانی است. –این اجرام توجه سریع رصدگر را می‌طلبند و به همین دلیل بالاترین سطح اولویت رصدی را دارند. پدیده‌هایی مانند انفجارهای پرتو گاما، ابرنواخترها، ستارگان متغیر کاتالیسمیک و پدیده‌های ریزهمگرایی گرانشی در این دسته قرار می‌گیرند.

مد رصدی دوم به Queue mode موسوم است و بر اساس مرتبه برنامه رصدی پیشنهادی، اولویت اجرام، شرایط رصدی (دید نجومی،‌ شفافیت آسمان، فاز ماه و فاصله زاویهای آن تا هدف رصدی، انتخاب فیلتر و …) انجام می‌شود. انتخاب مناسب اجرام به همراه شرایط رصدی ایده‌آل به بالا بردن کارایی رصد و کیفیت داده‌ها برای داشتن نتایج علمی بهتر کمک می‌کند.

آخرین مد رصدی Survey mode است که در این حالت معمولاً‌ تعداد اجرام هدف زیاد است و زمان‌های نوردهی طولانی مورد نیاز است.

پارامترهای اصلی

در شکل بالا میدان دید INOLA را در مقایسه با ماه کامل مشاهده می‌کنید. کادر بزرگتر کل میدان دید است و بخش کوچکتر نشان دهنده بخشی از تصویر است که کاملاً تخت و عاری از خطاهای اپتیکی است و معمولاً برای اهداف علمی استفاده می شود. منطقه تخت بخشی است که در آن ابیراهی‌های اپتیکی مانند کما و نیز خطای فوکوس تصویر در مقایسه با لبه‌های میدان دید کمتر است.