Dust Grain
دانه‌های غبار بین ستاره‌ای از موادی که از ستاره‌ها به بیرون ریخته می‌شوند نشات می‌گیرند. این دانه‌ها در محیط‌های دارای چگالی بالا و دمای نسبتاً پایین، همانند جو ستاره‌های غول قرمز شکل می‌گیرند و سپس توسط فشار تابشی، بادهای ستاره‌ای، و یا انفجارهای ستاره‌ای به محیط میان ستاره‌ای راه پیدا می‌کنند. این دانه‌ها معمولاً ابتدا، دانه‌هایی از جنس کربن و سیلیکات هستند که بعداً، اتم‌های دیگری را از بین فراوان‌ترین عنصرهای عالم (هیدروژن، اکسیژن، کربن، نیتروژن) به خود جذب کرده تا پوسته یخی از جنس آب، متان، کربن مونوکسید و آمونیاک را تولید کنند. این مواد توسط یک‌لایه چسبنده بیرونی احاطه‌شده است که این لایه بیرونی از مولکول‌ها و ترکیب‌های آلی ساده که نتیجه برهمکنش نور فرابنفش ورودی موجود در فضا و قسمت پوسته غبار است تشکیل‌شده است.
دانه‌های غبار میان ستاره‌ای خیلی کوچک‌تر از دانه‌های غباری هستند که ما روی زمین می‌شناسیم درواقع آنها شباهت بیشتری به دوده تولیدشده توسط شعله یک شعم دارند. این دانه‌ها اندازه‌ای حدوداً برابر با طول‌موج نور آبی دارند که این به این معنی است که آنها توانایی بالایی در جذب و پراکندگی نور آبی و فرابنفش در مقایسه با نور قرمز دارند. نتیجه این خواهد شد که هنگام عبور نور از یک ابر متشکل از غبار، مؤلفه آبی نور ورودی به علت جذب و پراکندگی حذف خواهد شد و نور قرمزتر از حالتی که از ابر غبار عبور نکرده دیده می‌شود. این موضوع به قرمز شدگی بین ستاره‌ای معروف است. همچنین با توجه به این موضوع نور پراکنده‌شده از دانه‌های غبار آبی‌تر دیده خواهند شد که این موضوع در سحابی‌های بازتابی قابل‌مشاهده است.
درحالی‌که دانه‌های غبار چیزی در حدود یک درصد از جرم کل ماده بین ستاره‌ای را شامل می‌شوند، نقش بسیار مهمی را در شکل‌گیری ستاره‌ها بازی می‌کنند.
درواقع سطح دانه‌های غبار مثل یک کارخانه شیمیایی خیلی کوچک عمل می‌کند که اتم‌های مختلف را روی خود جمع می‌کند و زمینه را برای واکنش‌های شیمایی بین آنها فراهم می‌کند. اگر دانه‌های غبار وجود نداشته باشند اتم‌ها شانس کمتری برای این واکنش‌ها خواهند داشت. برای مثال، با توجه به شرایطی که در ابرهای مولکولی وجود دارد، احتمال اینکه دواتم هیدروژن بتوانند باهم برخورد کنند و یک مولکول هیدروژن را به وجود بیاورند بسیار کم است. در حالیکه این مولکول می‌تواند از دواتم هیدروژن که به سطح یک‌دانه غبار چسبیده باشند شکل گیرد. چرا که در این حالت دانه غبار قادر خواهد بود تا انرژی اضافی برخورد را جذب کند.
دانه‌های غبار همچنین نقش مهمی در کاهش سطح یونیزاسیون و حفظ مولکول‌ها درون ابرهای گاز میان ستاره‌ای ایفا می‌کنند. این مسئله در فرایند شکل‌گیری ستاره‌ها بسیار مهم است چرا که ستاره‌ها در ابرهای مولکولی شکل می‌گیرند و رمبش یک ابر گازی یونیزه شده و داغ (برای شکل‌گیری ستاره) توسط نیروی گرانش بسیار سخت است. دانه‌های غبار تابش فرابنفش یونیزه کننده را جذب خواهد کرد و از این طریق از اتم‌ها و مولکول‌های تشکیل‌شده در مقابل تابش محافظت می‌کند.
همچنین دانه‌های غبار از طریق جذب انرژی ذرات گاز و تابش فرابنفش ورودی به ابرهای گازی باعث سرد شدن ابر می‌شوند. این انرژی جذب‌شده توسط دانه‌های غبار بعداً در فروسرخ تابش می‌شود و با توجه به این تابش فروسرخ می‌تواند به‌راحتی از ابرهای گازی بین ستاره‌ای عبور کند باعث سرد شد ابر خواهد شد.
تمامی این فرایندها در ابرهای مولکولی ضروری هستند تا شرایط برای شکل‌گیری ستاره‌ها فراهم شود.
منابع:
سایت دانشنامه کاسموس (Cosmos Encyclopedia )
