Dark Nebula
سحابی تاریک ابرهای (گاز و غبار) میان ستاره‌ای هستند که تراکم بالای غبار در آنها باعث می‌شود تا نور مریی ورودی از منابع مختلف را جذب کرده و درنتیجه تاریک (بدون ستاره) به نظر برسند. این ابرها شکل مشخص و مرز مشخصی نداشته و گاهی به‌صورت مارپیچی شکل هم دیده می‌شوند.
دمای متوسط سحابی‌های تاریک 10 تا 100 کلوین است که این دما اجازه شکل‌گیری هیدروژن مولکولی را می‌دهد و این مولکول‌ها هم زمینه را برای ستاره زایی که در ابرهای مولکولی اتفاق می‌افتد فراهم می‌کند. سحابی‌های تاریک بزرگ می‌توانند جرمی تا حدود میلیون‌ها جرم خورشید داشته و وسعتی تا 200 پارسک داشته باشند. به این سحابی‌های تاریک بزرگ ابرهای مولکولی غول‌پیکر می‌گویند . چگالی متوسط این ابرهای غول‌پیکر حدود 100 تا 300 مولکول بر سانتی‌متر مکعب است و دارای دمای داخلی در حدود 7 تا 15 کلوین هستند. مواد موجود در این ابرها تکه‌تکه و دارای اندازه‌های مختلف هستند. هم‌چنین کوچک‌ترین این سحابی‌ها تاریک که Bok globules نام دارند ابعادی در حدود پارسک دارند و جرمی کمتر از 2000 برابر جرم خورشید را در خود جای‌داده‌اند. این ابرها معمولاً دارای میدان مغناطیسی داخلی هستند که در برابر گرانش مقاومت می‌کند .
شرایط فیزیکی و شیمیایی این ابرها نسبت به شرایط محیط میان ستاره‌ای که تراکم کمتری دارد به‌کلی متفاوت است. در نواحی بیرونی این سحابی‌های تاریک هیدروژن به‌صورت اتمی وجود دارد. هرچه به سمت درون این ابرهای تاریک نزدیک‌تر شده با توجه به این‌که تابش ستاره‌های مختلف زمینه و اطراف نمی‌توانند نفوذ کنند انرژی کمتری نفوذ می‌کند و درنتیجه دما کاهش می‌یابد. در این شرایط هیدروژن به‌صورت مولکولی دیده می‌شود. کربن هم که در نواحی بیرونی می‌تواند یونیزه باشد با حرکت به سمت نواحی داخلی ابتدا به حالت خنثی و سپس به حالت مولکولی کربن مونوکسید (CO) که به‌اندازه کافی پایدار است مشاهده می‌شود. با استفاده از تابش ماکرویو مولکول‌ها در ابن ابرها که به‌راحتی می‌تواند با عبور از غبار به بیرون از ابر فرار کند حدود 70 مولکول متفاوت در این ابرها شناسایی‌شده است.
منابع:
سایت دانشنامه کاسموس (Cosmos Encyclopedia )
سایت ویکی پدیا
سایت دانشنامه بریتانیکا (Britannica Encyclopedia)
کتاب مبانی ستاره شناسی (Fundamental Astronomy ( Hannu Karttunen, ..))
